Ürünün uygulandığından emin misiniz?

Aracınızın bir parçasının değiştirilmesi durumunda serviste ürünün araca gerçekten uygulanıp uygulanmadığını bilemiyorsunuz. Bu, kuşkusuz genele teşmil edilebilecek bir durum değil. Örneğin arabanızın debriyaj setinin değiştirilmesi gerekiyor. Ancak bu setin içinde baskı, balata ve rulmandan biri henüz kullanılabilir durumda olduğu için değiştirilmemiş olabilir.

Aracınızdaki problem, büyük olmayabilir

Aracınızda ortaya çıkan bir arıza sonrasında ya da yaptırdığınız bir ‘check-up’ta, sorun söylendiği kadar büyük olmayabilir. Çünkü sorun büyütülerek haksız bir gelir elde edildiği sektörde bilinen bir gerçek. Araba sahipleri sorunun derecesini anlamadığı için hiç gerekmediği halde pek çok parça değiştiriliyor ve araç sahibi, ya da kasko şirketi yok yere para ödüyor. Bir araç sahibinin aktardığı anekdot, size de tanıdık gelebilir: “Servise gittik, arabanın önünden ses geldiğini ve bakılmasını söyledik. Usta saymaya başladı çırağa: ‘İki rot başı, iki rotil, salıncak, aks…’ Ve daha bir sürü parça söyledi. ‘Bunları temin edip gelelim.’ dedik ve çıktık. Tanıdık bir ustaya gittik. ‘Hiçbir şeye gerek yok, on bin km yaptıktan sonra gel, iki aksı değiştiririz, sorun kalmaz.’ dedi.

Kavram kargaşası cebinizden çalıyor

Araç sahiplerinin cebinden çalan bir diğer faktör de sektörde yaşanan kavram kargaşası. Yeni araç sahibi iseniz servisinizden duyduğunuz bir cümledir: “Yetkili olmayan bir servise götürdüğünüzde araç, garanti kapsamından çıkar.” Ancak aracınızın hangi şartlarda garanti kapsamında olup olmadığı size pek söylenmez. Çünkü arabada sorun çıkartabilecek pek çok parça garanti kapsamında değildir. Çoğunlukla sadece motor, şanzıman ve bunların yan ekipmanları garanti kapsamındadır. Bu ekipmanlarda bir fabrikasyon hatası olduğunda gerçekten ücretsiz olarak tamir edilir ya da değiştirilir. Ancak bunlarda da zaten verilen garanti süresi içinde genelde hiçbir sorun çıkmaz. Öte yandan servisin ‘eğer bunların dışındaki bir parçayı da yetkili servis dışında bir yere değiştirtirseniz, garanti altında olan bu aksamın garantisi de kalkar.’ cümlesinin de doğruluk payı yok. Bu, kötü niyetle söylenmiş bir cümle değilse bile en azından size verilmiş yanlış bir bilgi. Dolayısıyla ‘aracınız garanti kapsamından çıkar’ korkutmacası, aslında sizi servise bağlamaktan ve sizi daha fazla ödemeye mecbur kılmaktan öte bir işlev görmüyor.

Her servis yetkili, daha fazla ödemeyin!

Araç sahiplerinin aleyhine işleyen kavram kargaşalarından bir diğeri ise ‘yetkili servis’ meselesi. Daha önceki yıllarda aracın garanti kapsamında olması için yetkili servise gitme zorunluluğu vardı. Ancak yapılan yasal düzenleme ile 1 Ocak 2007’den bu yana yetkili servisler dışındaki bağımsız servisler de eğitimli personel bulundurmak şartıyla ‘yetkili’ konumunda ve tamir-bakım yapma hakkına sahip. Yetkili servislerin tekelinde bulunan servis hizmetini tüketici lehinde genişleten bu yasal düzenleme, yetkili yetkisiz bütün servisleri daha iyi, kaliteli ve ucuz hizmet vermeye mecbur bıraktı. Fakat pek çok araç sahibi kendi lehine olan bu gelişmeden haberdar olmadığı için, hâlâ yetkili servise gitmek zorunda olduğunu düşünüyor ve bu haberdar olmamanın maliyetini cebinden ödüyor. Zaten tüketici araç alırken bu değişiklikten pek haberdar edilmiyor. Çünkü araç satışlarında kâr marjları, geçmişe oranla çok düşmüş durumda. Böyle olunca araç da satan servisler, asıl cirolarını servis hizmetinden ve yedek parçadan yapıyor.

‘Orijinal parça’ gerçekten pahalı mı?

Türkiye’de araç sahiplerinin cebini boşaltan bir diğer sebep de ‘orijinal parça’nın ne olduğu konusunda yaşanan kavram kargaşası… ‘Orijinal parça’ aracın markasının kutusunda satılan üründür. Ancak orijinal parçanın ne olduğu konusunda bir bilgi kirliliği yaşandığı için tüketici bu bilgi kirliliğinde yanıltılabiliyor ve daha fazla ödemek zorunda bırakılıyor. Bunu bir örnekle açıklayalım: Volkswagen bir model ürettiğinde aracın pek çok parçasını çeşitli firmalara sipariş eder. Örneğin farını orijinal ekipmana üretim yapan Visteon’dan alır ve arabaya monte eder. Bir miktar daha alıp onu Volkswagen yazılı kutuya koyar ve yedek parça olarak piyasaya verir. Bu kutudaki far, ‘orijinal yedek parça’dır. Visteon firması da ürettiği bu farı, yani aynı ürünü Visteon yazılı kutunun içine koyar ve piyasaya sürer. (Araştırdık, bu far, bugün Volkswagen kutusunda 297 YTL’ye ya da daha fazlasına, Visteon kutusunda 127 YTL’ye satılıyor.) Başka bir Alman firması Meyle de aynı farı üretir ve o da ürünü piyasaya sürer. Fiyat daha da aşağıya düşer. Ürünün üzerinde ‘made in Germany’ yazdığı için bu ürün de Türkiye’de tamirci ya parçacı tarafından ‘orijinal’ adıyla araç sahibine satılır. Hal böyle olunca, bu kargaşada ‘orijinal’ olmayan bir farı, yani 100 YTL’yi bulmayacak bir parçayı üç katı fiyatına, ya da gerçek fiyatından ‘orijinal’ adıyla almanız işten bile değil. Bu örnek, bütün markaların yedek parçalarının yaklaşık yüzde 80’i için geçerli.